Νέοι ορίζοντες ή ακόμη ένα πυροτέχνημα; Μόλις μερικές ώρες μετά την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) σύμφωνα με την οποία το τουρκικό κράτος καλείται να επιστρέψει το ιστορικό Ορφανοτροφείο της Πριγκίπου στον νόμιμο ιδιοκτήτη του, το Οικουμενικό Πατριαρχείο, η ιστορία διδάσκει πως απαιτείται ελάχιστος ενθουσιασμός, συγκρατημένη αισιοδοξία, αρκετή ψυχραιμία, και όπως πάντα υπομονή και αναμονή.
Η συζήτηση με τον λέκτορα Νομικής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, κ. Γιάννη Κτιστάκη, ο οποίος μαζί με τους καθηγητές Ν. Κ. Αλιβιζάτο και Α. Sakmar από την Τουρκία συγκρότησαν την υπερασπιστική ομάδα του Πατριαρχείου, κινήθηκε γύρω από την επόμενη μέρα αυτής της τελεσίδικης απόφασης (σε προγενέστερη, μη τελεσίδικη, απόφασή του, το ΕΔΑΔ, στις 8 Ιουλίου 2008, είχε κρίνει ότι οι τουρκικές αρχές δεν είχαν το δικαίωμα να στερήσουν από το Οικουμενικό Πατριαρχείο το εν λόγω περιουσιακό στοιχείο χωρίς, μάλιστα, να καταβάλλουν και την προβλεπόμενη αποζημίωση).
Ο κ. Κτιστάκης, ειδικεύεται στην Ευρωπαϊκή Προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ως δικηγόρος και ως λέκτορας στο ΔΠΘ και συνεργάζεται από το 2005 με το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Τον τελευταίο χρόνο, ανέλαβε όλο το νομικό γραφείο του Πατριαρχείου και όχι μόνο μεμονωμένες υποθέσεις, ασχολούμενος με το σύνολο των υποθέσεων του Πατριαρχείου και των ομογενειακών ιδρυμάτων εντός και εκτός Τουρκίας. Μιλώντας για την έκβαση της υπόθεσης του Ορφανοτροφείου της Πριγκήπου, ο κ. Κτιστάκης εμφανίζεται ικανοποιημένος και – κυρίως – αισιόδοξος για την εφαρμογή της σχετικής απόφασης από την πλευρά της γειτονικής χώρας.
«Ο δρόμος της δικαιοσύνης»
-Τι σημαίνει για το μέλλον του Πατριαρχείου, της ομογένειας, αλλά και για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις αυτή η απόφαση, κ. Κτιστάκη;
Τα ελληνοτουρκικά μέχρι τώρα σε ό,τι αφορούσε τα μειονοτικά αποτελούσαν ένα ντέρμπι μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Είναι η πρώτη φορά που το Οικουμενικό Πατριαρχείο, γιατί δεν είναι μια απλή μειονότητα και ο σημερινός Πατριάρχης, ο οποίος έχει μία οικουμενική εκτίμηση των πραγμάτων, αποφάσισε να μην περιμένει την βελτίωση των σχέσεων των δύο πλευρών σε διπλωματικό επίπεδο, ώστε να σταματήσουν οι αδικίες σε βάρος τους από την πλευρά της Τουρκίας. Έτσι αποφασίστηκε να προχωρήσει μέσα από νόμιμες, θεμιτές διαδικασίες, όπως είναι η προσφυγή στη δικαιοσύνη, προκειμένου να οδηγηθούμε σε μία άρση όλων των αδικιών που έχουν συσσωρευτεί όλες αυτές τις δεκαετίες.
-Διαβάζοντας τις πρώτες σας δηλώσεις διαπιστώσαμε πως είστε ιδιαίτερα ικανοποιημένος.
Νομίζω ότι είναι πολύ καλή πρωτοβουλία και αποτελεί μία πολύ καλή ενθάρρυνση, ώστε τα θύματα να μην πρέπει να κάνουν αυτό που έκαναν παλαιότερα, παρακαλώντας στα υπουργεία και στους διπλωμάτες, περιμένοντας πότε θα υπάρξει ένα Νταβός ή ένας Βενιζέλος για να ξανακάνουν μία συμφωνία φιλίας. Πρέπει να ακολουθούν τα σύγχρονα νομικά μέσα στην Ευρώπη, ώστε να ελέγχονται τα ζητήματα, τα οποία φτάνουν ενώπιόν τους.
-Πάντως και από το Υπουργείο Εξωτερικών της χώρας μας δεν έμεινε ασχολίαστη η θετική αυτή απόφαση.
Κοιτάξτε δηλώσεις γίνονται, αλλά το βασικό και το ουσιαστικό είναι να δικαιώνονται οι άνθρωποι που βρίσκονται εκεί, τα θύματα των παραβιάσεων. Η πολιτική και η διπλωματία έρχονται μετά. Έτσι από τη στιγμή που κερδίθηκε η πρώτη μάχη στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια είναι γεγονός ότι χάρηκαν πολλοί. Από εκεί και πέρα, μετά από αυτή την εξέλιξη τα θύματα όλων αυτών των αδικιών θα προχωρήσουν και παρακάτω, όχι γιατί πήρανε φόρα αλλά επειδή οι αδικίες που έχουν γίνει όλα αυτά τα χρόνια είναι πολλές.
«Θα σεβαστεί την απόφαση η Τουρκία»
-Η πρώτη αντίδραση της Τουρκίας για την απόφαση ήταν κάπως ασυνήθιστη, θα την χαρακτήριζα αρκετά ψύχραιμη.
Η σημερινή Τουρκία βρίσκεται σε έναν δρόμο εκσυγχρονισμού. Και αυτό είναι πολύ θετικό για τα ελληνοτουρκικά και για τις μειονότητες που ζουν στην Τουρκία. Εγώ νομίζω ότι θα εφαρμόσουν την απόφαση. Έτσι εκτιμώ, με βάση το γενικότερο κλίμα της κυβέρνησης Ερντογάν, αλλά πέραν αυτού δεν είναι καθόλου αμελητέο στην προκρειμένη περίπτωση του Ορφανοτροφείου, το γεγονός ότι σε χρονικό διάστημα μικρότερο του ενός χρόνου ο ίδιος ο πρωθυπουργός της Τουρκίας έχει κάνει δύο ειδικές δηλώσεις με τις οποίες λέει ότι θα σεβαστεί την όποια απόφαση για το Ορφανοτροφείο. Η μία έγινε πέρσι τον Δεκαπενταύγουστο, ημέρα συμβολική, όταν ο κ. Ερντογάν πήγε και επισκέφθηκε στην Πρίγκηπο το Ορφανοτροφείο, όπου και τον υποδέχθηκε ο Πατριάρχης. Εκεί μίλησε και για την αναστήλωση αυτού του ξύλινου κτηρίου. Η άλλη δήλωση του κ. Ερντογάν έγινε κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Αθήνα και έλεγε πως μόλις ολοκληρωθεί η δικαστική διαμάχη εμείς θα επιστρέψουμε το ακίνητο. Είναι σαφές πως η πολιτική βούληση υπάρχει προς τηθετική κατεύθυνση. Αλλά και η υπόθεση της επιστροφής με μία σύντομη διαδικασία θα την περάσουμε από τα τουρκικά δικαστήρια, όπου και εκεί δε νομίζω να υπάρξει πρόβλημα. Δεν θα έχουν αντίρρηση για την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου που είναι τόσο κάθαρη και τόσο πρωτότυπη. Είναι ένα βήμα για το Οικουμενικό Πατριαρχείο, αλλά και για το ΕΔΔΑ. Θα πρέπει να επισημανθεί πως ήταν μία μεγάλη μέρα και για το ΕΔΔΑ.
-Πέραν όμως των θετικών σχολίων, σίγουρα θα υπάρξουν αρκετοί επιφυλακτικοί, με δυσπιστία κυρίως ως προς την στάση της Τουρκίας για εφαρμογή της απόφασης. Τι θα λέγατε προς αυτή την μερίδα του πληθυσμού;
Υπάρχουν δύο κατηγορίες ανθρώπων που θα ήθελα να απευθυνθώ. Η μία είναι αυτή που επισημαίνεται. Η Τουρκία, γενικότερα ένα κράτος, δεν αλλάζει μόνο αν δεν το πιέσει κάποιος. Εφ’ όσον πολίτες της ίδιας χώρας, θεσμοί της ίδιας χώρας πιέζουν, η πρόοδος είναι ορατή. Εφ’ όσον τα ίδια τα θύματα πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους, η πρόοδος, η εξομάλυνση των καταστάσεων είναι ορατή. Όσοι πιστεύουν ότι κάτι δεν αλλάζει σε διπλωματικό επίπεδο, όσοι πιστεύουν ότι δεν αλλάζει στην κοινωνική ή την δημοκρατική κατάσταση μίας χώρας, είναι αυτοί που στην ουσία δεν θέλουν κάτι να αλλάξει. Όσοι θέλουν προσπαθούν και τα αποτελέσματα είναι μπροστά μας. Η Τουρκία σήμερα δεν έχει καμία σχέση με αυτή που ήταν πριν 20, πριν 10 χρόνια και πιθανότερα να μην έχει σχέση με την Τουρκία της επόμενης δεκαετίας.
-Ποιους περιλαμβάνεται στην άλλη κατηγορία, κ.Κτιστάκη;
Πρόκειται για τα ίδια πρόσωπα, όπου με ένα άλλο καπέλο, υπεραμύνονται διαφόρων ζητημάτων που επικρατούν στη χώρα μας και ειδικότερα στη Θράκη. Θέλω να απευθυνθώ και προς αυτή την πλευρά χωρίς να κάνω κάποιο παραλληλισμό ή ομοιότητες. Θέλω, λοιπόν, να πω ότι η μεριά μας, η δικιά μου η πλευρά και όσοι δεχθήκαμε με μεγάλη χαρά αυτή την απόφαση, είμαστε έτοιμοι να παλέψουμε για όλα τα θύματα, όπου και να βρίσκονται, ανεξαρτήτως συνόρων. Αν υπάρχουν θύματα, μικρά ή μεγάλα.
Διεθνές Κέντρο Περιβάλλοντος
-«Ητο μία πράξις αποδόσεως δικαιοσύνης». Με αυτά τα λόγια σχολίασε ο Οικουμενικός Πατριάρχης την απόφαση. Είναι εμφανές, πλέον, πως η ικανοποίηση είναι διάχυτη, κ. Κτιστάκη.
Πραγματικά το Πατριαρχείο επί της Πατριαρχείας Βαρθολομαίου ζει σημαντική ανακαίνιση. Ο οικουμενικός, συντονιστικός του ρόλος έχει πλήρως αναβαθμιστεί και νομίζω πως τέτοιες δικαστικές νίκες σαν τη χθεσινή (σ.σ.: της Τρίτης) βοηθάνε να επιτελεί με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα τον οικουμενικό του ρόλο για τον οποίο έχει ταχθεί εδώ και καιρό.
-Ποια είναι τα σχέδια για το μέλλον αυτού του κτιρίου; Αληθεύει πως προορίζεται ως Διεθνές Πατριαρχικό Κέντρο Περιβάλλοντος;
Ο Παναγιώτατος πριν περίπου 2 χρόνια έστειλε επιστολή στο ΕΔΔΑ και ανέπτυξε αυτό το σχέδιο, δηλαδή τη δημιουργία και τη λειτουργία ενός διεθνούς κέντρου περιβάλλοντος, με έμφαση στην περιβαλλοντική εκπαίδευση. Μάλιστα το περιεχόμενο της το μνημονεύει και η απόφαση του ΕΔΔΑ. Δεν έχω να πω κάτι άλλο.Ο Παναγιώτατος τα έχει πει όλα με την επιστολή του.
Η συζήτηση με τον λέκτορα Νομικής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, κ. Γιάννη Κτιστάκη, ο οποίος μαζί με τους καθηγητές Ν. Κ. Αλιβιζάτο και Α. Sakmar από την Τουρκία συγκρότησαν την υπερασπιστική ομάδα του Πατριαρχείου, κινήθηκε γύρω από την επόμενη μέρα αυτής της τελεσίδικης απόφασης (σε προγενέστερη, μη τελεσίδικη, απόφασή του, το ΕΔΑΔ, στις 8 Ιουλίου 2008, είχε κρίνει ότι οι τουρκικές αρχές δεν είχαν το δικαίωμα να στερήσουν από το Οικουμενικό Πατριαρχείο το εν λόγω περιουσιακό στοιχείο χωρίς, μάλιστα, να καταβάλλουν και την προβλεπόμενη αποζημίωση).
Ο κ. Κτιστάκης, ειδικεύεται στην Ευρωπαϊκή Προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ως δικηγόρος και ως λέκτορας στο ΔΠΘ και συνεργάζεται από το 2005 με το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Τον τελευταίο χρόνο, ανέλαβε όλο το νομικό γραφείο του Πατριαρχείου και όχι μόνο μεμονωμένες υποθέσεις, ασχολούμενος με το σύνολο των υποθέσεων του Πατριαρχείου και των ομογενειακών ιδρυμάτων εντός και εκτός Τουρκίας. Μιλώντας για την έκβαση της υπόθεσης του Ορφανοτροφείου της Πριγκήπου, ο κ. Κτιστάκης εμφανίζεται ικανοποιημένος και – κυρίως – αισιόδοξος για την εφαρμογή της σχετικής απόφασης από την πλευρά της γειτονικής χώρας.
«Ο δρόμος της δικαιοσύνης»
-Τι σημαίνει για το μέλλον του Πατριαρχείου, της ομογένειας, αλλά και για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις αυτή η απόφαση, κ. Κτιστάκη;
Τα ελληνοτουρκικά μέχρι τώρα σε ό,τι αφορούσε τα μειονοτικά αποτελούσαν ένα ντέρμπι μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Είναι η πρώτη φορά που το Οικουμενικό Πατριαρχείο, γιατί δεν είναι μια απλή μειονότητα και ο σημερινός Πατριάρχης, ο οποίος έχει μία οικουμενική εκτίμηση των πραγμάτων, αποφάσισε να μην περιμένει την βελτίωση των σχέσεων των δύο πλευρών σε διπλωματικό επίπεδο, ώστε να σταματήσουν οι αδικίες σε βάρος τους από την πλευρά της Τουρκίας. Έτσι αποφασίστηκε να προχωρήσει μέσα από νόμιμες, θεμιτές διαδικασίες, όπως είναι η προσφυγή στη δικαιοσύνη, προκειμένου να οδηγηθούμε σε μία άρση όλων των αδικιών που έχουν συσσωρευτεί όλες αυτές τις δεκαετίες.
-Διαβάζοντας τις πρώτες σας δηλώσεις διαπιστώσαμε πως είστε ιδιαίτερα ικανοποιημένος.
Νομίζω ότι είναι πολύ καλή πρωτοβουλία και αποτελεί μία πολύ καλή ενθάρρυνση, ώστε τα θύματα να μην πρέπει να κάνουν αυτό που έκαναν παλαιότερα, παρακαλώντας στα υπουργεία και στους διπλωμάτες, περιμένοντας πότε θα υπάρξει ένα Νταβός ή ένας Βενιζέλος για να ξανακάνουν μία συμφωνία φιλίας. Πρέπει να ακολουθούν τα σύγχρονα νομικά μέσα στην Ευρώπη, ώστε να ελέγχονται τα ζητήματα, τα οποία φτάνουν ενώπιόν τους.
-Πάντως και από το Υπουργείο Εξωτερικών της χώρας μας δεν έμεινε ασχολίαστη η θετική αυτή απόφαση.
Κοιτάξτε δηλώσεις γίνονται, αλλά το βασικό και το ουσιαστικό είναι να δικαιώνονται οι άνθρωποι που βρίσκονται εκεί, τα θύματα των παραβιάσεων. Η πολιτική και η διπλωματία έρχονται μετά. Έτσι από τη στιγμή που κερδίθηκε η πρώτη μάχη στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια είναι γεγονός ότι χάρηκαν πολλοί. Από εκεί και πέρα, μετά από αυτή την εξέλιξη τα θύματα όλων αυτών των αδικιών θα προχωρήσουν και παρακάτω, όχι γιατί πήρανε φόρα αλλά επειδή οι αδικίες που έχουν γίνει όλα αυτά τα χρόνια είναι πολλές.
«Θα σεβαστεί την απόφαση η Τουρκία»
-Η πρώτη αντίδραση της Τουρκίας για την απόφαση ήταν κάπως ασυνήθιστη, θα την χαρακτήριζα αρκετά ψύχραιμη.
Η σημερινή Τουρκία βρίσκεται σε έναν δρόμο εκσυγχρονισμού. Και αυτό είναι πολύ θετικό για τα ελληνοτουρκικά και για τις μειονότητες που ζουν στην Τουρκία. Εγώ νομίζω ότι θα εφαρμόσουν την απόφαση. Έτσι εκτιμώ, με βάση το γενικότερο κλίμα της κυβέρνησης Ερντογάν, αλλά πέραν αυτού δεν είναι καθόλου αμελητέο στην προκρειμένη περίπτωση του Ορφανοτροφείου, το γεγονός ότι σε χρονικό διάστημα μικρότερο του ενός χρόνου ο ίδιος ο πρωθυπουργός της Τουρκίας έχει κάνει δύο ειδικές δηλώσεις με τις οποίες λέει ότι θα σεβαστεί την όποια απόφαση για το Ορφανοτροφείο. Η μία έγινε πέρσι τον Δεκαπενταύγουστο, ημέρα συμβολική, όταν ο κ. Ερντογάν πήγε και επισκέφθηκε στην Πρίγκηπο το Ορφανοτροφείο, όπου και τον υποδέχθηκε ο Πατριάρχης. Εκεί μίλησε και για την αναστήλωση αυτού του ξύλινου κτηρίου. Η άλλη δήλωση του κ. Ερντογάν έγινε κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Αθήνα και έλεγε πως μόλις ολοκληρωθεί η δικαστική διαμάχη εμείς θα επιστρέψουμε το ακίνητο. Είναι σαφές πως η πολιτική βούληση υπάρχει προς τηθετική κατεύθυνση. Αλλά και η υπόθεση της επιστροφής με μία σύντομη διαδικασία θα την περάσουμε από τα τουρκικά δικαστήρια, όπου και εκεί δε νομίζω να υπάρξει πρόβλημα. Δεν θα έχουν αντίρρηση για την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου που είναι τόσο κάθαρη και τόσο πρωτότυπη. Είναι ένα βήμα για το Οικουμενικό Πατριαρχείο, αλλά και για το ΕΔΔΑ. Θα πρέπει να επισημανθεί πως ήταν μία μεγάλη μέρα και για το ΕΔΔΑ.
-Πέραν όμως των θετικών σχολίων, σίγουρα θα υπάρξουν αρκετοί επιφυλακτικοί, με δυσπιστία κυρίως ως προς την στάση της Τουρκίας για εφαρμογή της απόφασης. Τι θα λέγατε προς αυτή την μερίδα του πληθυσμού;
Υπάρχουν δύο κατηγορίες ανθρώπων που θα ήθελα να απευθυνθώ. Η μία είναι αυτή που επισημαίνεται. Η Τουρκία, γενικότερα ένα κράτος, δεν αλλάζει μόνο αν δεν το πιέσει κάποιος. Εφ’ όσον πολίτες της ίδιας χώρας, θεσμοί της ίδιας χώρας πιέζουν, η πρόοδος είναι ορατή. Εφ’ όσον τα ίδια τα θύματα πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους, η πρόοδος, η εξομάλυνση των καταστάσεων είναι ορατή. Όσοι πιστεύουν ότι κάτι δεν αλλάζει σε διπλωματικό επίπεδο, όσοι πιστεύουν ότι δεν αλλάζει στην κοινωνική ή την δημοκρατική κατάσταση μίας χώρας, είναι αυτοί που στην ουσία δεν θέλουν κάτι να αλλάξει. Όσοι θέλουν προσπαθούν και τα αποτελέσματα είναι μπροστά μας. Η Τουρκία σήμερα δεν έχει καμία σχέση με αυτή που ήταν πριν 20, πριν 10 χρόνια και πιθανότερα να μην έχει σχέση με την Τουρκία της επόμενης δεκαετίας.
-Ποιους περιλαμβάνεται στην άλλη κατηγορία, κ.Κτιστάκη;
Πρόκειται για τα ίδια πρόσωπα, όπου με ένα άλλο καπέλο, υπεραμύνονται διαφόρων ζητημάτων που επικρατούν στη χώρα μας και ειδικότερα στη Θράκη. Θέλω να απευθυνθώ και προς αυτή την πλευρά χωρίς να κάνω κάποιο παραλληλισμό ή ομοιότητες. Θέλω, λοιπόν, να πω ότι η μεριά μας, η δικιά μου η πλευρά και όσοι δεχθήκαμε με μεγάλη χαρά αυτή την απόφαση, είμαστε έτοιμοι να παλέψουμε για όλα τα θύματα, όπου και να βρίσκονται, ανεξαρτήτως συνόρων. Αν υπάρχουν θύματα, μικρά ή μεγάλα.
Διεθνές Κέντρο Περιβάλλοντος
-«Ητο μία πράξις αποδόσεως δικαιοσύνης». Με αυτά τα λόγια σχολίασε ο Οικουμενικός Πατριάρχης την απόφαση. Είναι εμφανές, πλέον, πως η ικανοποίηση είναι διάχυτη, κ. Κτιστάκη.
Πραγματικά το Πατριαρχείο επί της Πατριαρχείας Βαρθολομαίου ζει σημαντική ανακαίνιση. Ο οικουμενικός, συντονιστικός του ρόλος έχει πλήρως αναβαθμιστεί και νομίζω πως τέτοιες δικαστικές νίκες σαν τη χθεσινή (σ.σ.: της Τρίτης) βοηθάνε να επιτελεί με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα τον οικουμενικό του ρόλο για τον οποίο έχει ταχθεί εδώ και καιρό.
-Ποια είναι τα σχέδια για το μέλλον αυτού του κτιρίου; Αληθεύει πως προορίζεται ως Διεθνές Πατριαρχικό Κέντρο Περιβάλλοντος;
Ο Παναγιώτατος πριν περίπου 2 χρόνια έστειλε επιστολή στο ΕΔΔΑ και ανέπτυξε αυτό το σχέδιο, δηλαδή τη δημιουργία και τη λειτουργία ενός διεθνούς κέντρου περιβάλλοντος, με έμφαση στην περιβαλλοντική εκπαίδευση. Μάλιστα το περιεχόμενο της το μνημονεύει και η απόφαση του ΕΔΔΑ. Δεν έχω να πω κάτι άλλο.Ο Παναγιώτατος τα έχει πει όλα με την επιστολή του.
Συντάκτης: Χαράλαμπος Λασκαράκης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
• Κάθε γνώμη είναι σεβαστή, αρκεί να αποφεύγονται ύβρεις και προσβλητικοί χαρακτηρισμοί, και πολύ περισσότερο σε προσωπικό επίπεδο.